GTU: Przewodnik po Kategoriach i Kodach
04.04.2025
04.04.2025
Kody GTU (Grupy Towarowo-Usługowe) to specjalne oznaczenia, które identyfikują konkretne grupy towarów lub usług na fakturach. Każdy kod wskazuje, do jakiej kategorii należy dana sprzedaż, co ułatwia administracji skarbowej kontrolę prawidłowości rozliczeń VAT.
Kody GTU zostały wprowadzone w celu uszczelnienia systemu VAT i zwiększenia kontroli nad tzw. „wrażliwymi” towarami oraz usługami, które są szczególnie narażone na nadużycia podatkowe.
Głównym celem kodów GTU jest poprawa skuteczności kontroli skarbowej, przeciwdziałanie oszustwom podatkowym i szybsze wykrywanie nieprawidłowości w rozliczeniach VAT.
Kody GTU muszą stosować czynni podatnicy VAT dokonujący sprzedaży towarów lub usług objętych wskazanymi grupami.
Nie wszyscy podatnicy VAT muszą używać kodów GTU. Obowiązek stosowania kodów GTU dotyczy wyłącznie tych podatników VAT, którzy dokonują dostaw towarów lub świadczenia usług wymienionych w katalogu GTU.
Sprzedawcy mają obowiązek poprawnego przypisania kodów GTU w ewidencji JPK_V7. Nabywcy natomiast muszą sprawdzać, czy faktury otrzymane zawierają poprawne oznaczenia GTU, ale nie odpowiadają za błędy sprzedawcy.
Katalog GTU obejmuje 13 grup kodów, od GTU_01 do GTU_13, obejmujących m.in. produkty chemiczne, alkohol, urządzenia elektroniczne, pojazdy, leki oraz usługi niematerialne i transportowe.
GTU 01 dotyczy dostaw napojów alkoholowych.
Pod GTU 01 podlegają m.in. wódka, wino, piwo oraz napoje spirytusowe.
GTU 02 odnosi się do dostaw wyrobów energetycznych oraz towarów wskazanych w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT.
Produkty podlegające art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT to głównie paliwa i inne wyroby energetyczne objęte obowiązkiem szczególnej ewidencji.
GTU 02 obejmuje m.in. oleje napędowe, benzynę, gaz płynny.
GTU 03 dotyczy dostaw oleju opałowego, smarów oraz pozostałych produktów ropopochodnych.
Produkty przeznaczone do celów grzewczych oraz przemysłowych są objętete GTU 03.
GTU 04 dotyczy dostaw wyrobów tytoniowych i płynów do papierosów elektronicznych.
Produkty tytoniowe i płyny do papierosów elektronicznych objętych GTU 04 to papierosy, tytoń do palenia, e-liquidy.
GTU 05 obejmuje odpady nadające się do recyklingu.
Rodzaje odpadów podlegające GTU 05 to m.in. złom metali, odpady tworzyw sztucznych.
GTU 06 dotyczy dostaw urządzeń elektronicznych.
Są to m.in. smartfony, komputery, konsole do gier.
GTU 07 obejmuje dostawy pojazdów i części samochodowych.
Nowe oraz używane samochody, silniki, części zamienne.
GTU 08 obejmuje dostawy metali szlachetnych i nieszlachetnych.
Złoto, srebro, platyna oraz aluminium, miedź.
GTU 09 obejmuje dostawy leków i wyrobów medycznych.
Gotowe leki, wyroby ortopedyczne, środki diagnostyczne.
GTU 10 odnosi się do dostaw budynków, budowli i gruntów.
Nieruchomości komercyjne, działki inwestycyjne, lokale użytkowe.
GTU 11 dotyczy usług przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.
Sprzedaż i przekazywanie uprawnień do emisji CO₂.
GTU 12 obejmuje usługi niematerialne.
M.in. doradztwo, usługi marketingowe, usługi prawne.
GTU 13 obejmuje usługi transportowe i gospodarki magazynowej.
Transport drogowy, spedycja, usługi magazynowania.
Wprowadzenie kodów GTU było efektem zmian prawnych mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego w Polsce. Obowiązek ich stosowania został zapisany w przepisach dotyczących nowego pliku JPK_V7.
Podstawą prawną dla kodów GTU jest Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 października 2019 r., które wprowadziło obowiązek nowej struktury JPK VAT z deklaracją, znaną jako JPK_V7M i JPK_V7K. Od tego momentu przedsiębiorcy muszą przypisywać sprzedaż odpowiednim kodom GTU.
Brak oznaczenia sprzedaży odpowiednim kodem GTU może skutkować karą pieniężną do 500 zł za każdy błąd. Ponadto, błędy w ewidencji mogą prowadzić do wydłużenia kontroli skarbowej i dodatkowych wyjaśnień przed urzędem.
Przedsiębiorcy często napotykają trudności z prawidłową klasyfikacją towarów i usług. Częstym problemem jest też zmieniająca się interpretacja przepisów oraz niejasności w zakresie przypisywania odpowiednich kodów.
Nieprawidłowe przypisanie kodu GTU może skutkować nałożeniem sankcji podatkowych. Problematyczne są szczególnie sytuacje, gdy towar lub usługa wydają się pasować do więcej niż jednej kategorii GTU.
Aby uniknąć błędów, przedsiębiorcy powinni:
Regularnie aktualizować wiedzę o zmianach przepisów,
Korzystać ze wsparcia księgowego lub specjalistycznych aplikacji,
Tworzyć wewnętrzne procedury przypisywania kodów GTU.
Na rynku istnieje wiele programów księgowych, które automatyzują przypisywanie kodów GTU w fakturach i plikach JPK. Dzięki nim przedsiębiorcy mogą uniknąć błędów i oszczędzić czas.
Każdy przedsiębiorca objęty obowiązkiem GTU musi prawidłowo:
Zaklasyfikować sprzedaż do odpowiedniej grupy GTU,
Oznaczyć sprzedaż w ewidencji JPK,
Aktualizować dane w przypadku zmiany zakresu działalności.
Najlepszym rozwiązaniem jest stworzenie wewnętrznej bazy produktów i usług z przypisanymi kodami GTU. Warto także korzystać z pomocy doradców podatkowych lub ekspertów księgowych.
Księgowi i biura rachunkowe muszą:
Weryfikować poprawność przypisanych kodów GTU,
Doradzać klientom w klasyfikacji towarów i usług,
Dbać o aktualność wiedzy w zakresie zmieniających się przepisów.
Kluczowe punkty, które przedsiębiorcy muszą znać o kodach GTU to:
Kody GTU to obowiązkowe oznaczenia sprzedaży w JPK_V7.
Stosują je tylko przedsiębiorcy sprzedający towary lub usługi objęte katalogiem GTU.
Błędy mogą kosztować nawet 500 zł za każdy nieprawidłowy wpis.
Główne korzyści z prawidłowego stosowania kodów GTU to:
Unikanie kar finansowych,
Szybsze i sprawniejsze kontrole skarbowe,
Budowanie pozytywnego wizerunku firmy jako rzetelnego podatnika.
| Kod GTU | Opis kategorii | Przykłady |
|---|---|---|
| GTU 01 | Alkohol | Wódka, wino, piwo |
| GTU 02 | Wyroby energetyczne | Paliwa, gaz LPG |
| GTU 03 | Oleje, smary | Olej opałowy, smary techniczne |
| GTU 04 | Tytoń i płyny do e-papierosów | Papierosy, e-liquidy |
| GTU 05 | Odpady | Złom, plastik do recyklingu |
| GTU 06 | Elektronika | Smartfony, laptopy |
| GTU 07 | Pojazdy i części | Samochody, silniki |
| GTU 08 | Metale | Złoto, srebro |
| GTU 09 | Leki i wyroby medyczne | Leki, sprzęt ortopedyczny |
| GTU 10 | Nieruchomości | Działki, budynki |
| GTU 11 | Emisje CO₂ | Przeniesienie uprawnień |
| GTU 12 | Usługi niematerialne | Doradztwo, marketing |
| GTU 13 | Transport i magazynowanie | Usługi spedycyjne |
Polecane artykuły
24.03.2025
Podatek dochodowy to jedno z najczęstszych pytań, jakie zadają sobie osoby pracujące na etacie, prowadzone działalności gospodarcze czy uzyskujące dochody z innych źródeł. Ile wynosi podatek dochodowy? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od formy opodatkowania, źródła dochodu oraz wysokości uzyskanych przychodów. W artykule poniżej szczegółowo wyjaśniamy, jak obliczyć podatek dochodowy i jakie zasady obowiązują w 2024 roku.
czytaj dalej13.03.2025 (Aktualizacja: 24.03.2025)
Każdy pracownik ma prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego. W praktyce jednak zdarzają się sytuacje, w których pracownik nie jest w stanie wykorzystać przysługujących mu dni wolnych. W takich przypadkach przysługuje mu ekwiwalent za urlop, czyli finansowa rekompensata za niewykorzystany czas odpoczynku.
czytaj dalej07.03.2025 (Aktualizacja: 19.03.2025)
Cena netto to pojęcie kluczowe dla przedsiębiorców, księgowych oraz wszystkich, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Rozróżnienie między ceną netto a brutto, znajomość zasad obliczania podatku VAT oraz świadomość konsekwencji prawnych związanych z prezentacją cen to fundamenty prawidłowego zarządzania finansami. W tym artykule przybliżymy, czym jest cena netto, jak ją obliczyć i jakie ma zastosowanie w praktyce.
czytaj dalej