Jak wyglądają obowiązkowe składki ZUS w szczegółach?

06.10.2021 (Aktualizacja: 07.10.2024)

Jeżeli jesteś przedsiębiorcą lub zamierzasz nim zostać w przyszłości, powinieneś wiedzieć co nie co o instytucji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i obowiązkowych składkach, które będziesz odprowadzać z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Dowiedz się, ile wynoszą obowiązkowe składki ZUS, kto musi je opłacać i jakie świadczenia przysługują płatnikom.

Z tego wpisu poznasz zagadnienia dotyczące:

  1. Jaką rolę pełni ZUS i składki?
  2. Jakie składki płaci przedsiębiorca?
  3. Składki ZUS bez ulg
  4. Składka preferencyjna ZUS
  5. Ulga na start
  6. Mały ZUS Plus
  7. Podsumowanie

Jaką rolę pełni ZUS i składki?

ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jest powołaną na mocy ustawy, należącą do państwa jednostką organizacyjną wyposażoną w osobowość prawną. Należy do sektora finansów publicznych, a jego celem jest realizacja zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Do podstawowych zadań ZUS należą m.in.:

  • Stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych.
  • Ustalanie uprawnień do świadczeń oraz wypłacanie świadczeń.
  • Pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
  • Dystrybucja świadczeń.

Pod pojęciem obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, rozumiemy ubezpieczenia:

  • Emerytalne — jego zadaniem jest ochrona ubezpieczonego przed konsekwencjami starości i zakończonego etapu aktywności zawodowej ubezpieczonego.
  • Rentowe — odpowiada za ochronę przed utraceniem możliwości zarobkowych w okresie aktywności zawodowej, w tym konsekwencji wypadku śmiertelnego żywiciela rodziny.
  • Chorobowe — daje prawo do zasiłku w przypadku choroby lub macierzyństwa.
  • Wypadkowe — zapewnia prawo do świadczeń w razie utraty zdolności do pracy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
  • Zdrowotne — umożliwia korzystanie z bezpłatnej opieki medycznej.

Oprócz tego ZUS pobiera składki na:

  • Fundusz Pracy — zapewnia świadczenia pracownikom, którzy utracili pracę i okresowo znajdują się na bezrobociu.
  • Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych — zapewnia ochronę pracowników przed niewypłacalnością pracodawcy.

Jakie składki płaci przedsiębiorca?

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek płacić składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Prócz tego, przedsiębiorca, który jest pracodawcą, ma obowiązek odprowadzać składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zgodnie z wymogami ustawowymi.

Składki ZUS bez ulg

Wysokość większości składek jest ustalana na podstawie tzw. podstawy wymiaru, czyli wartości stanowiącej 60% przeciętnego wynagrodzenia, co w 2021 r. daje kwotę 3 155,40 zł. Należy pamiętać, że dla ubezpieczenia zdrowotnego podstawą wymiaru jest 75% przeciętnego wynagrodzenia, czyli kwota 4 242,38 zł.

W konsekwencji wysokość poszczególnych składek wynosi:

  • ubezpieczenie emerytalne (19,52% podstawy wymiaru) – 615,93 zł;
  • ubezpieczenie rentowe (8%) – 252,43 zł;
  • ubezpieczenie wypadkowe (1,67%) – 52,70 zł;
  • ubezpieczenie chorobowe (2,45%) – 77,31 zł;
  • Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (2,45%) – 77,31 zł;
  • ubezpieczenie zdrowotne (9% od wyższej podstawy wymiaru) – 381,81 zł;

Łącznie, wysokość obowiązkowych miesięcznych składek na ZUS dla przedsiębiorcy wynosi 1 380,18 zł, bez wliczania w to dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Z opłaconą składką chorobową kwota wzrasta do 1 457,49 zł.

Składka preferencyjna ZUS

Podstawą wymiaru, dla większości składek, jest 30% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 840 zł. Nie zmienia się sposób wyliczania ubezpieczenia zdrowotnego, dalej podstawą wymiaru jest 75% przeciętnego wynagrodzenia, czyli 4 242,38 zł.

Stosownie do tego poszczególne składki wynoszą:

  • ubezpieczenie emerytalne (19,52%,) – 163,97 zł;
  • ubezpieczenie rentowe (8%), – 67,20 zł;
  • ubezpieczenie wypadkowe (1,67%) – 14,03 zł;
  • ubezpieczenie chorobowe (2,45%) – 20,58 zł;
  • ubezpieczenie zdrowotne (9% od wyższej podstawy wymiaru) – 381,81 zł;

Suma składek bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wynosi 627,01 zł, a z opłaconą składką chorobową 647,59 zł.

Składka preferencyjna przysługuje przedsiębiorcom, którzy prowadzą działalność przez pierwsze 24 miesiące od jej rejestracji lub też od chwili wygaśnięcia “Ulgi na start”.

Wykluczeni ze stawki preferencyjnej są:

  • Młodzi przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność na rzecz byłego pracodawcy.
  • Osoby, które już prowadzą lub prowadziły swoją działalność w okresie do 60 miesięcy poprzedzającym ponowną rejestrację.
  • Wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i partnerskich oraz jednoosobowy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak również twórcy i artyści.
  • Osoby współpracujące przy prowadzeniu działalności gospodarczej (członkowie rodziny).

Ulga na start

Młodzi przedsiębiorcy mogą skorzystać z programu “Ulga na start”, dzięki któremu są zwolnieni z opłacania składek ubezpieczeniowych przez okres 6 miesięcy od rejestracji działalności gospodarczej. Zwolnienie z obowiązkowych opłat dotyczy składek emerytalnej, rentowej i wypadkowej. Obligatoryjna pozostaje składka na ubezpieczenie zdrowotne, płacona wg stawki 381,81 zł. Młody przedsiębiorca ma prawo zrezygnować z ulgi, wtedy będzie płacił stawki preferencyjne wg wyżej wskazanych wyliczeń. Ta sama zasada dotyczy ubezpieczenia chorobowego.

Mały ZUS Plus

Mały ZUS Plus jest rozwiązaniem dla przedsiębiorców, którzy zakończyli okres korzystania ze stawki preferencyjnej ZUS, a wcześniej “Ulgi na start” i których dochody nie przekraczają 120 tys. zł rocznie. Celem Małego ZUS Plus jest elastyczne dostosowanie wysokości ponoszonych składek w stosunku do osiąganego przez przedsiębiorcę dochodu. Przedsiębiorca może korzystać z tej ulgi przez okres 36 miesięcy.

Tak samo jak w przypadku innych ulg, “Mały ZUS Plus” nie dotyczy wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jest ono niezmiennie kalkulowane wg wskazanej wyżej formuły.

sowa poleca portal

Przedsiębiorca, który korzysta z tej ulgi, ustala swoją podstawę wymiaru indywidualnie, uśredniając miesięczny poziom dochodu za ubiegły rok. Uzyskany wynik należy pomnożyć przez 0,5 i w ten sposób otrzymać podstawę wymiaru składki. Podstawa wymiaru nie może być niższa niż 30% (stawka preferencyjna) ani wyższa niż 60% (pełny ZUS), a jeżeli taki wynik otrzymamy, to zastosowanie mają wymienione stawki.

Powyższe stanowi pewien skrót, który ma zobrazować mechanizm, ponieważ pełny opis wyliczeń wykraczałby poza ramy niniejszej publikacji. Dla ułatwienia i pewności wyliczeń najlepiej jest skorzystać z kalkulatora udostępnionego na stronach ZUS.

Z Małego ZUS Plus nie mogą korzystać twórcy i artyści, osoby wykonujące wolne zawody, wspólnicy spółek jawnej, komandytowej, partnerskiej oraz jednoosobowy udziałowiec spółki z o.o. i osoby prowadzące szkoły lub wychowanie przedszkolne.

Podsumowanie

Wprawdzie składki ubezpieczeniowe pobierane przez ZUS formalnie nie należą do kategorii podatków, tylko do opłat parafiskalnych, jednak praktycznie trudno jest czasem dostrzec różnicę. Najważniejsza jest taka, że podatki płacimy zazwyczaj od dochodu, a składki na ZUS — bezwzględnie. Pod tym kątem patrząc, ZUS potrafi być bardziej dolegliwy, aniżeli PIT. Dlatego też każda ulga, czy niższa stawka, a szczególnie praktycznie brak składek u początku działalności jest dla młodego przedsiębiorcy znaczącą zachętą.

Dominik Bożek

Autor kilkudziesięciu artykułów o tematyce biznesowej w branżowych mediach. Od lat realizuje misję edukowania przedsiębiorców ws. skutecznego korzystania z faktoringu poprzez tworzenie i dystrybuowanie treści. Absolwent Politechniki Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł magistra Administracji ze specjalizacją Finanse i Bankowość. Redaktor naczelny biznesowego serwisu portal.faktura.pl.

in

Polecane artykuły

21.10.2024

Jak zaimportować faktury do programu Optima?

Aby przygotować program Optima do importowania faktur z aplikacji Faktura.pl, musisz aktywować funkcję "Praca rozproszona" w menu Konfiguracji, a następnie przejść do sekcji Firma -> Ogólne, a następnie w "Pracy rozproszonej" (należy kliknąć w te menu dwukrotnie) zaznacz księgowość i ustaw identyfikator jako "KS".

czytaj dalej

10.09.2024 (Aktualizacja: 07.10.2024)

Środki trwałe – co musisz wiedzieć?

Środki trwałe – definicja Środki trwałe to składniki majątku przedsiębiorstwa, które są wykorzystywane przez okres dłuższy niż rok w prowadzeniu działalności gospodarczej. Mogą to być zarówno nieruchomości (np. budynki, grunty), maszyny, urządzenia, jak i inne przedmioty materialne. Kluczowe cechy środków trwałych to ich zdolność do wieloletniego użytkowania, kompletny stan oraz konieczność prowadzenia ewidencji w przypadku […]

czytaj dalej

13.08.2024 (Aktualizacja: 07.10.2024)

Jak program do faktur może poprawić płynność finansową firmy?

Płynność finansowa firmy to kluczowy element, który decyduje o jej zdolności do terminowego regulowania zobowiązań i kontynuowania działalności. W dynamicznym środowisku biznesowym, zarządzanie finansami wymaga precyzyjnych narzędzi, które pomagają monitorować i kontrolować przepływy pieniężne. Jednym z takich narzędzi jest program do faktur. W jaki sposób może on poprawić płynność finansową firmy?

czytaj dalej

Jeżeli ten artykuł był pomocny, pomyśl jak pomocny jest nasz program