Podstawowe źródła finansowania biznesu
10.09.2021
10.09.2021
Nasza przeszłość znała dwa, oddzielne sposoby na zarządzanie gospodarcze. Pierwszym systemem był obrót towarowo-usługowy wewnątrz zamkniętego plemienia lub rodziny, a drugim była wymiana handlowa plemion obcych.
Wewnątrz zamkniętej gospodarki środkiem płatniczym było raczej zobowiązanie, a nie pieniądz w naszym, dzisiejszym rozumieniu. Tzn. ktoś łowił ryby, ktoś wyprawiał skóry, a ktoś inny mieszał zioła na leki. Wzajemne rozliczenia pomiędzy nimi były nieekwiwalentne, nie było obiektywnego sposobu wyceny ryb i leków, a jedyną miarą była poświęcona im praca i względna dostępność w danym sezonie. Do dziś ten system funkcjonuje wewnątrz naszych rodzin, gdzie dajemy sobie prezenty, upominki, a wartością nadrzędną jest dobro wspólne. Na pieniądze raczej machamy ręką – „od rodziny pieniędzy nie biorę”.
Ślady tego można odnaleźć w prawie np. we wspólnocie gospodarstwa domowego, współwłasności łącznej małżonków, obowiązku alimentacyjnym, nieopodatkowanej darowiźnie i spadku. Świadczy o tym też etymologia języka, bycie komuś winnym, to tyle, co bycie dłużnym. Wzajemne rozliczenia były raz co jakiś czas zerowane, ponieważ nie można ciągnąć rejestru wzajemnych zobowiązań w nieskończoność. W przypadku starożytnego Babilonu był to rok jubileuszowy (co 7 lat), a u nas na Święta mamy co roku wzajemne odpuszczanie win.
Rozliczenia plemion obcych przyjmowały dwie formy, wojny i jej braku. Wojna to też rodzaj wymiany, tylko za zyskane towary płaci się bardzo drogo, bo krwią. Taniej jest kupić za pieniądze. W rozliczeniach ludzi obcych, którzy się nie znają, nie mają podstaw, aby sobie ufać, ani nie liczą na ponowne spotkanie się, konieczne jest rozliczenia transakcji tu i teraz. Wtedy pojawia się potrzeba pieniądza, który ma swoją wewnętrzną, obiektywną wartość, np. jest wykonany z metalu szlachetnego.
W miarę integracji gospodarczej świata płatności handlowe zaczęły mieć charakter mieszany, wyrażały obiektywną wartość w określonym pieniądzu, a jednocześnie mogły być rozliczna w formie zobowiązania. Takim rodzajem rozliczenia jest właśnie wystawienie weksla, który puszczony w obieg mógł kilka razy przejść z rąk do rąk w zamian za towar lub usługi. Rzeczywistą wartość weksla była określana przez wypłacalność jego wystawcy i poręczyciela (awalistę).
Potrzeba większej emisji pieniądza (ekspansji finansowej), zrodziła mechanizm tworzenia pieniądza jako kredytu. Pieniądz stał się zapisem księgowym na prowadzonym przez bank na rachunku kredytowym, stworzony jak „uznanie konta” w zamian za zobowiązania do przyszłej spłaty. Złoto i srebro wycofano do skarbców bankowych i prywatnych schowków, a w obiegu pojawił się fiat-money. Fiat od łacińskiego „niech będzie”, „niech się stanie”. W ten sposób system pieniężny stał się globalnym rejestrem długów.
Współczesny pieniądz pochodzi z kredytu zaciąganego przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa oraz państwo (emisja obligacji i bonów skarbowych). Jego powstaniu i zaksięgowaniu po lewej stronie bilansu gdzie są aktywa, towarzyszy wpis po prawej, jako zobowiązanie. To jednak nie jest cały obraz. Zobowiązanie do spłaty jest powiększone o naliczony strumień odsetkowy, który sprawia, że kwota do spłaty jest zawsze większa aniżeli wartość kredytu.
Bilans każdego przedsiębiorstwa, składa się z dwóch kolumn, lewej — opisującej co firma ma oraz prawej — przedstawiającej źródła finansowania lewej kolumny. Źródła finansowania są dwojakie, kapitał własne oraz kapitały obce. Kapitał własny, kapitał zakładowy, kapitał akcyjny to wkład pieniężny jaki założyciel, udziałowiec lub akcjonariusz wprowadza do firmy, aby ta mogła rozpocząć działalność. Kapitał obcy to zobowiązania zaciągane w związku z prowadzoną działalnością. Zobowiązania mogą mieć krótki albo długi okres zapadalności (termin spłaty) i stosownie do tego segregowane są w bilansie. Zawsze są też powiększone o przyszły strumień odsetkowy.
W przypadku mniejszych firm kapitałem własnym są oszczędności przedsiębiorcy lub wspólników zakładających wspólną działalność. Bardzo często kapitałem początkujących działalności usługowych jest reputacja fachowca i rzetelnego wykonawcy. Nie jest to wtedy pieniądz w sensie monetarnym, ale kredyt zaufania zaciągnięty u znanych nam ludzi. Nie jest wprost środkiem płatniczym, ale podstawą do osiągania przychodów przez firmę w przyszłości.
Firma, która dobrze zarządza swoimi środkami finansowymi, dąży do realizacji tzw. złotej reguły bilansu, tj. finansuje majątek trwały kapitałem własnym, a majątek obrotowy zobowiązaniami. Dlaczego tak? Ponieważ zapewnia jej to wysoką stabilność finansową. Zbycie aktywów trwałych wymuszone potrzebą płynności oznacza prawie zawsze stratę
Niestety, w praktyce biznesu bardzo niewiele firm jest tak silnych kapitałowo i w większości przypadków zadłużenie dotyczy zarówno finansowania majątku obrotowego, jak i w sporej części aktywów trwałych poprzez leasing i kredyt inwestycyjny.
Finansowanie zewnętrzne możemy podzielić na bankowe i niebankowe. Banki udzielają kredytów, krótko lub długoterminowych, spłacanych jednorazowo lub w ratach, najczęściej pod zabezpieczenie w postaci aktywów trwałych lub obrotowych. Najważniejszym kryterium finansowania dla banku jest „zdolność kredytowa”, czyli historyczne wyniki przedsiębiorstwa, pozwalające na prognozowanie, że będzie miało z czego spłacać długi i odsetki.
Najpopularniejszym finansowaniem pozabankowym jest leasing i dyskonto należności, czyli faktoring. W obydwu przypadkach finansowanie jest oparte o określone aktywa przede wszystkim, a nie zdolność kredytową. Leasing jest sposobem finansowania aktywów trwałych (komputery, samochody, urządzenia), a faktoring finansowaniem działalności bieżącej.
W obydwu przypadkach mamy do czynienia z finansowaniem, którego podstawą jest należność (cudze zobowiązanie), która o określonej dacie w przyszłości ma zamienić się w gotówkę. Firma faktoringowa może udzielić finansowania, zabezpieczając sobie swoją należność cesją środków, które ma zapłacić dłużnik na podstawie faktury.
Faktoring najczęściej nie jest nabyciem wierzytelności, faktor zapewnia sobie regres (czyli powrót) do wystawcy faktury w przypadku braku rozliczenia należności przez dłużnika (adresata faktury).
Siłą faktoringu jest przede wszystkim prostota i szybkość finansowania, które — przy sprawnie przeprowadzonych operacjach dokumentowych — może być uruchomione nawet tego samego dnia.
Polecane artykuły
22.11.2023
Choć w ostatnich latach zmienia się optyka tego, w jakim kierunku zmierza Unia Europejska, wciąż jej fundamentem pozostają zasady, które legły u podstaw zawiązania tego specyficznego sojuszu na naszym kontynencie. Jednym z podstawowych zadań Wspólnoty jest stworzenie uczciwego i konkurencyjnego rynku wewnętrznego, w którym każdy będzie mógł na równych zasadach prowadzić działalność gospodarczą. Parlament Europejski przez ponad pół wieku swojego istnienia wprowadził wiele regulacji dotyczących tego obszaru. Dziś przedstawię jedną z nich – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2560 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny, którego przepisy częściowo weszły w życie 12 października 2023 r.
czytaj dalej22.11.2023
Prowadzenie działalności gospodarczej jest nieustanną walką z kontrahentami, konsumentami i konkurencją. W cywilizowanych krajach państwo stoi na straży tego, by była to walka utrzymana w pewnych ramach wynikających z wartości, jakie umówiliśmy się chronić jako społeczeństwo. Im większy gracz na rynku, tym większą ma pokusę, by naginać obowiązujące zasady i stosować praktyki, które prawo uznaje za naruszające interesy klientów lub konkurentów. Z tego powodu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uważnie przygląda się porozumieniom, jakie przedsiębiorcy zawierają między sobą w ramach prowadzonej działalności. Dziś przyjrzymy się legalności tzw. porozumień dystrybucyjnych.
czytaj dalej22.11.2023
Kontrola firmy to jeden z najbardziej stresujących momentów w życiu każdego przedsiębiorcy. Skomplikowane, rozbudowane i notorycznie zmieniane przepisy sprawiają, że – mimo najlepszych chęci – trudno jest przestrzegać wszystkich obowiązków, zakazów i nakazów serwowanych nam przez ustawodawcę. Urzędnicy zdają się o tym zapominać i z całą bezwzględnością szukają, a następnie karzą za nieprawidłowości, które pojawiają się w przedsiębiorstwach. Dziś przedstawię, jak wygląda kontrola z perspektywy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa).
czytaj dalej