Podatek progresywny czy liniowy – co się opłaca?
10.09.2021 (Aktualizacja: 23.01.2025)
10.09.2021 (Aktualizacja: 23.01.2025)
Polskie prawo wymienia cztery cechy obowiązku podatkowego, są nimi nieodpłatność, przymusowość, powszechność i bezzwrotność. Nieodpłatność oznacza, że — w sensie prawnym — nie możemy niczego w zamian za zapłacone podatki żądać. Przymusowość, że państwo rezerwuje sobie prawo do użycia siły celem egzekucji swojej należności. Powszechność, że dotyczy całych grup społecznych, a nie wybranych jednostek. Bezzwrotność natomiast, że nie otrzymamy swoich pieniędzy z powrotem.
Wspomniany skutek podatkowy, czyli działanie lub zaniechanie, w wyniku którego nastąpiło przysporzenie, łączy się z powstaniem obowiązku podatkowego. Pod tym terminem nie należy rozumieć jedynie obowiązku zapłaty określonej daniny, ale także tzw. wymogi instrumentalne, tj. np. prowadzenie określonej przez prawo dokumentacji księgowej, terminowe złożenie deklaracji, zeznania podatkowego itp.
Przedsiębiorca, który uporczywie uchyla się od terminowego rozliczenia podatków, popełnia wykroczenie skarbowe i naraża się na grzywnę. Przy podatku większej wartości czyn ten może być zakwalifikowany jako przestępstwo skarbowe sankcjonowane karą więzienia i jednocześnie wysokiej grzywny.
Głównym podatkiem z punktu widzenia dochodów budżetu państwa jest oczywiście VAT, z którego dochody zasilają mniej więcej połowę budżetu, do pozostałych należą akcyza, PIT oraz CIT.
VAT jest pośrednim podatkiem pośrednim, który w zamyśle ustawodawcy ma być dla przedsiębiorcy neutralny, a jego ciężar ponosić mają konsumenci. Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają prawo i obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT zgodnie z wymogami ustawowymi, a tym samym zyskują możliwość odliczania zapłaconego podatku od naliczonych zobowiązań. Przedsiębiorca, który nie jest zarejestrowany na VAT, ma prawo co do zasady rozpoznać ten podatek w kosztach.
Porada: Swoją edukację w zakresie podatków możesz zacząć od naszego wpisu o podatku od towarów i usług “Zwolnienie z VAT – dla kogo?”.
Akcyza to — podobnie jak VAT — podatek pośredni, konsumpcyjny, odprowadzany od sprzedaży określonego typu produktów. Został wprowadzony, aby ograniczać nadmierną konsumpcję i podnosić ceny wysokomarżowych produktów.
PIT/CIT to podatki dochodowe, bezpośrednie, związane nie ze sprzedażą określonego produktu czy usługi, ale z tytułu dochodów osobistych pracownika lub zysku z prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorcy rozumianego jako osoba fizyczna albo osoba prawna.
Rozpocznij fakturowanie z intuicyjnym programem do faktur
Polskie prawo przewiduje cztery sposoby opodatkowania dochodów przedsiębiorcy, są nimi:
Dwie pierwsze formy opodatkowania, opodatkowanie na zasadach ogólnych i opodatkowanie liniowe, dotyczą dochodu, czyli wartości przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania. Ryczałt i karta podatkowa reprezentują inne podejście, opodatkowany jest przychód, a koszty uzyskania nie mają znaczenia przy ustalaniu wysokości podatku.
Skala podatkowa przewiduje dwa progi opodatkowania, stosownie do poziomu jego zysków. Dochody podatnika uzyskane w trakcie roku obrachunkowego, do poziomu dochodu 85 528 zł są objęte pierwszym progiem w wysokości 17%. Dochód przekraczający ten pułap jest objęty wyższym opodatkowaniem, wg stawki 32%.
Dodatkowymi zaletami skali podatkowej jest prawo do skorzystania z ulg podatkowych — np. kwoty wolnej od podatku, która w 2021 r. wynosi 8 tys. zł — możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko i prawo do skorzystania z kredytu podatkowego (czyli prolongaty spłaty zobowiązań podatkowych na maksymalnie pięć kolejnych lat). Podatnik, który rozlicza się wg skali, ma możliwość zadeklarować wszystkie swoje dochody w jednym zeznaniu rocznym.
Zamiast opodatkowania na zasadach ogólnych, przedsiębiorca może wybrać opodatkowanie wg jednolitej stawki 19% (podatek liniowy). Jego oczywista zaleta jest oszczędność przy wyższych dochodach, ponieważ stawka ma zastosowanie bez względu na ich wysokość. Opodatkowany w ten sposób dochód nie będzie łączył się z dochodami, które są rozliczane wg stawki progowej.
Dla drobnych przedsiębiorców podatek liniowy wydawać się może atrakcyjny ze względu na prostotę jego kalkulacji, jednakże należy pamiętać, że z tego też względu tracimy prawa do ulg (np. kwoty wolnej od podatku). Kiedy zatem opłaca się opodatkowanie wg stawki progowej, a kiedy wg liniowej?
Rozpatrzmy to na przykładzie rocznego dochodu w wysokości 120 tys. zł. netto:
Jest to bardzo proste wyliczenie, pozbawione ulg i dodatkowych korzyści wynikających z opodatkowania na zasadach ogólnych, jednak pozwala zorientować się, że powyżej kwoty 10 tys. zł dochodu miesięcznego opodatkowanie wg stawki liniowej może być opłacalne.
Ryczałt ewidencjonowany może wybrać każdy przedsiębiorca, którego roczne przychody w roku poprzednim nie przekroczyły 250 tys. euro. Wysokość opodatkowania będzie uzależniona od typu prowadzonej działalności, a stawki wynoszą od 2 do 20%. Ryczałt daje prawo do pomniejszenia przychodów o kwoty zapłaconego ZUS, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ulg wymienionych w ustawie, natomiast nie pozwala na pomniejszenie podstawy opodatkowania o poniesione koszty.
Z uwagi na specyfikę stawek, ryczałt ewidencjonowany może być dobrym rozwiązaniem ekonomicznym raczej dla wybranych typów działalności gospodarczej.
Karta podatkowa to najbardziej uproszczony sposób opodatkowania, zamiast ewidencji sprzedaży i opodatkowania przychodów lub dochodów, podatnik płaci stałą stawkę niezależnie od wyniku jego przedsiębiorstwa. Wysokość ta jest wyliczana przez Urząd Skarbowy w zależności od typu działalności gospodarczej oraz miejsca jej prowadzenia. Kartą podatkową mogą być objęte tylko przedsiębiorstwa prowadzące działalność na zasadach określonych w ustawie.
Autor kilkudziesięciu artykułów o tematyce biznesowej w branżowych mediach. Od lat realizuje misję edukowania przedsiębiorców ws. skutecznego korzystania z faktoringu poprzez tworzenie i dystrybuowanie treści. Absolwent Politechniki Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł magistra Administracji ze specjalizacją Finanse i Bankowość. Redaktor naczelny biznesowego serwisu portal.faktura.pl.
Polecane artykuły
11.04.2025 (Aktualizacja: 15.04.2025)
Rok 2025 przynosi zmiany, które mają znaczenie dla wszystkich podatników w Polsce. Kwota wolna od podatku to temat budzący zawsze duże zainteresowanie, zarówno wśród przedsiębiorców, jak i osób zatrudnionych na etacie. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest kwota wolna od podatku, jak wpływa na nasze wynagrodzenia, jakie zmiany nas czekają i jak wygląda sytuacja w innych krajach.
czytaj dalej04.04.2025 (Aktualizacja: 15.04.2025)
W świecie podatków i fakturowania każdy szczegół ma znaczenie. Od 1 października 2020 roku podatnicy VAT zostali zobowiązani do oznaczania sprzedaży odpowiednimi kodami GTU. W tym artykule wyjaśniamy, czym są kody GTU, kto musi je stosować oraz jak poprawnie przypisywać towary i usługi do odpowiednich kategorii.
czytaj dalej24.03.2025 (Aktualizacja: 11.04.2025)
Podatek dochodowy to jedno z najczęstszych pytań, jakie zadają sobie osoby pracujące na etacie, prowadzone działalności gospodarcze czy uzyskujące dochody z innych źródeł. Ile wynosi podatek dochodowy? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od formy opodatkowania, źródła dochodu oraz wysokości uzyskanych przychodów. W artykule poniżej szczegółowo wyjaśniamy, jak obliczyć podatek dochodowy i jakie zasady obowiązują w 2024 roku.
czytaj dalej