Patent i prawo ochronne – co to jest i co mi daje?
13.10.2017 (Aktualizacja: 27.01.2025)
13.10.2017 (Aktualizacja: 27.01.2025)
Zacznijmy od tego, czym jest wynalazek. To nowatorskie i oryginalne rozwiązanie pewnego problemu technicznego. Wynalazek musi być czymś zupełnie nowym, tzn. że nikt przedtem nie mógł wpaść na taki pomysł. Wynalazek musi też być nieoczywisty – dla kogoś, kto uważa się za fachowca w danej dziedzinie, musi stanowić nowość, być pewnym zaskoczeniem. Wynalazek musi nadawać się do przemysłowego stosowania, to znaczy, że dzięki niemu uzyska się dany wytwór, produkt, rzecz lub nowy sposób jak te wytwory produkować. Innymi słowy, to taki pomysł, rozwiązanie czy urządzenie – innowacyjne, wcześniej nieopublikowane, które wykracza poza obecny, znany poziom techniki i które da się wykorzystać w celu uzyskiwania wytworu, produktu, świadczenia usługi w działalności przemysłowej. Patent, który uzyskuje się na wynalazek, to prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku przez określony czas na terytorium danego państwa lub państw. Jest to rodzaj prawa ochronnego dającego monopol na korzystanie z danego wynalazku. Patenty przyznaje kompetentny organ państwowy, regionalny czy międzynarodowy. W Polsce takim organem jest Urząd Patentowy. Ponieważ Polska jest w UE, uzyskać patent można też w regionalnej instancji, jaką jest Europejski Urząd Patentowy. Aby uzyskać patent dla każdego kraju na świecie, należy przejść procedurę międzynarodową PCT (Układ o Współpracy Patentowej) lub Konwencji Monachijskiej. Patent uzyskuje się na 20 lat.
Wzór użytkowy to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, które dotyczy tylko i wyłącznie przedmiotu trwałego – jego kształtu, budowy, zestawienia. Wynalazek może być metodą, sposobem czy substancją, jednak wzór użytkowy jest tylko przedmiotem. Co więcej, wzór nie musi być odkrywczy; może to być coś zupełnie oczywistego. Jednak musi być przydatny oraz innowacyjny. Prawo ochronne do wzoru użytkowego daje Ci prawo do wyłącznego korzystania ze wzoru w celu zarobkowym na terenie danego Państwa. Prawo ochronne uzyskuje się na 10 lat od tych samych instytucji, co patent. Prawo ochronne i patent dają podobne korzyści – wyłączność korzystania z danych rozwiązań czy przedmiotów – ale na różny okres i różny jest też przedmiot ochrony (wynalazek lub wzór użytkowy). Łatwiej jest uzyskać prawo ochronne na wzór użytkowy niż patent na wynalazek, bowiem w tym pierwszym przypadku nie trzeba udowadniać poziomu wynalazczego danego pomysłu. Patenty i prawa ochronne wygasają po upływie wskazanego wyżej okresu, lub kiedy zrzekniemy się praw do nich albo nie uiścimy opłaty okresowej.
Co ważne, są wynalazki i wzory użytkowe, które nie mogą zostać objęte patentem i ochroną, takie jak:
– wzory i metody matematyczne,
– twierdzenia i odkrycia naukowe,
– dzieła sztuki, które posiadają tylko walory estetyczne,
– programy komputerowe,
– przedstawienia informacji,
– plany, zasady, metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gry,
– odmiany roślin lub rasy zwierząt,
– sposoby leczenia ludzi metodami chirurgicznymi czy terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki zwierząt i ludzi.
Ponadto wszelkie wynalazki lub wzory użytkowe, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, a także których niemożność wykorzystania jest łatwa do wykazania w świetle uznanych zasad naukowych.
Posiadając patent na wynalazek lub prawo ochronne na wzór użytkowy, możesz zakazać osobom trzecim korzystania w celach zarobkowych i zawodowych z Twojego wynalazku lub wzoru bez Twojej zgody. A zatem osoba trzecia nie może wytwarzać, używać, oferować, importować czy wprowadzać do obiegu żadnych dóbr, które są przedmiotem wynalazku czy wzoru użytkowego lub też stosować sposobu uznanego za przedmiot wynalazku lub wzór – i wykorzystywać jakkolwiek produkty uzyskane takim sposobem produkcyjnym. Patent da Ci przewagę nad konkurencją. Możesz korzystać na swoim pomyśle, zarabiać na nim, podczas gdy inni nie mają tej możliwości. Każdy innowacyjny, nieznany dotąd pomysł w biznesie może być na wagę złota. Towary z patentem zyskują dodatkową wartość w oczach klientów. Wiedzą oni, że to coś niespotykanego nigdzie indziej – konkurencja tego nie ma. Z punktu widzenia marketingowego towar, który jest Twoim wynalazkiem i na który posiadasz patent, będzie miał lepszą pozycję sprzedażową. Patent czy prawo ochronne nie dają jednak całkowitego monopolu. Ustawodawstwo zakłada pewne ograniczenia, wymieniając kilka przykładów korzystania z wynalazków lub wzorów, które patentu i prawa ochronnego nie naruszają. To m.in. korzystanie z wynalazku w celach państwowych, w celach badawczych i doświadczalnych, by dokonać jego oceny czy nauczania, a także wykonanie leku w aptece na podstawie recepty.
Kiedy zdecydujesz się opatentować wynalazek lub zdobyć prawo ochronne na wzór użytkowy, musisz skompletować odpowiedni wniosek, który złożysz w urzędzie patentowym. Dokumentacja powinna zawierać: podanie wraz z dokładną charakterystykę przedmiotu zgłoszenia; pełen opis objaśniający ideę przyświecającą wynalazkowi czy wzorowi i jego wersję skróconą; zastrzeżenia patentowe, czyli cechy definiujące zakres ochrony danego wynalazku; opcjonalnie ilustracje, zdjęcia, wykresy, tabele, jeśli są one konieczne do zrozumienia, jak wynalazek czy wzór działa. Formularz wniosku dostępny jest online. Jest też do niego instrukcja wypełniania. Jeśli jesteś obyty z biurokracją, powinieneś z instrukcją dać radę wypełnić wniosek samodzielnie. Jeśli nie, a dodatkowo Twój wynalazek jest dość skomplikowany, lepiej poprosić o pomoc prawnika czy urzędnika.
Najważniejsze pytanie w tej całej zabawie – ile kosztuje uzyskanie patentu czy prawa ochronnego, a potem utrzymanie go w mocy przez 20 czy 10 lat? Opłata jednorazowa za zgłoszenie to 550 złotych – wniosek papierowy lub 500 złotych – elektroniczny. Do tego mogą dojść różne dodatkowe koszty – np. za każdą stronę wniosku ponad 20 stron (25 złotych), za ponowne rozpatrzenie sprawy, za wniosek o wcześniejsze ogłoszenie itd. Najdrożej kosztuje wniesienie sprzeciwu na decyzję urzędu patentowego lub złożenie wniosku o wydane decyzji w postępowaniu spornym – każdorazowo 1000 złotych. Sprzeciw może wnieść Twój konkurent, jeśli nie zgodzi się, że wynalazek jest Twojego autorstwa lub podważy jego innowacyjność czy inne atrybuty. Opłaty cykliczne zwiększają się z każdym rokiem korzystania z tych praw. Za okres ochronny od 1. do 3. roku przy patencie płacimy 480 złotych, za 20. rok ochronny – już 1550 złotych. Przy prawie ochronnym wzoru użytkowego te opłaty wynoszą 250 złotych za 1.,2. i 3. rok, a 1100 złotych za rok 10.
To prawda, że trochę zamieszania – biurokratycznej roboty – oraz wydatków jest związanych z uzyskaniem patentu na wynalazek czy prawa ochronnego na wzór użytkowy. Jednak gra jest warta świeczki. Możesz dzięki patentowi uzyskać przewagę nad konkurencją, zwiększyć sprzedaż swojego produktu, dotrzeć do nowych klientów dzięki aurze innowacyjności, jaka kojarzy się z opatentowanymi towarami.
Elivo / Marketing i biznes
Polecane artykuły
11.04.2025 (Aktualizacja: 15.04.2025)
Rok 2025 przynosi zmiany, które mają znaczenie dla wszystkich podatników w Polsce. Kwota wolna od podatku to temat budzący zawsze duże zainteresowanie, zarówno wśród przedsiębiorców, jak i osób zatrudnionych na etacie. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest kwota wolna od podatku, jak wpływa na nasze wynagrodzenia, jakie zmiany nas czekają i jak wygląda sytuacja w innych krajach.
czytaj dalej04.04.2025 (Aktualizacja: 15.04.2025)
W świecie podatków i fakturowania każdy szczegół ma znaczenie. Od 1 października 2020 roku podatnicy VAT zostali zobowiązani do oznaczania sprzedaży odpowiednimi kodami GTU. W tym artykule wyjaśniamy, czym są kody GTU, kto musi je stosować oraz jak poprawnie przypisywać towary i usługi do odpowiednich kategorii.
czytaj dalej24.03.2025 (Aktualizacja: 11.04.2025)
Podatek dochodowy to jedno z najczęstszych pytań, jakie zadają sobie osoby pracujące na etacie, prowadzone działalności gospodarcze czy uzyskujące dochody z innych źródeł. Ile wynosi podatek dochodowy? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od formy opodatkowania, źródła dochodu oraz wysokości uzyskanych przychodów. W artykule poniżej szczegółowo wyjaśniamy, jak obliczyć podatek dochodowy i jakie zasady obowiązują w 2024 roku.
czytaj dalej