Jak Polski Ład będzie zwalczać pracę na czarno?

13.12.2021 (Aktualizacja: 19.01.2025)

Polski Ład wprowadza sporo zmian do aktualnie funkcjonującego systemu. Niektóre regulacje wydają się być korzystne, ale inne budzą raczej mieszane uczucia. W przestrzeni prawa pracy Polski Ład stawia sprawę jasno. Nie ma miejsca na niesformalizowane świadczenie pracy, a za zatrudnienie na czarno lub wypłatę pod stołem będą grozić surowe sankcje.

Koniec pracy na czarno

Dotąd, pracownik, który otrzymywał wynagrodzenie w sposób niezalegalizowany w przypadku wystąpienia na drogę sądową przeciwko swojemu pracodawcy zaciągał na siebie obowiązek zapłaty zaległych podatków i części składek ZUS. Łatwo więc zrozumieć, że nawet jeśli pracownik dążył do legalizacji swojego zatrudnienia, to nie miał interesu atakować swojego pracodawcę.

Twórcy Polskiego Ładu wyszli z założenia, że należy to zmienić i tym samym rozbić cichy sojusz przedsiębiorców i pracowników. W tym celu wprowadzono zasadę, że całość ryzyka ponosi pracodawca, a pracownik jest od niej wolny. Nie dość na tym, zadbano o to, aby sankcje były naprawdę mocno dolegliwe.

Kary dla pracodawcy są znaczące, obejmują:

  • Obowiązek opłacenia podatku oraz całości składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od wynagrodzenia za pracę na czarno lub części wynagrodzenia wypłacanego pod stołem;
  • Przypisanie dodatkowego dochodu do opodatkowania (wraz ze składką zdrowotną), w wysokości minimalnego wynagrodzenia (tj. 3010 zł) za każdy miesiąc niedeklarowanego zatrudnienia — niezależnie od tego, w jakiej wysokości faktycznie było wypłacane;
  • Nakaz zapłaty całości składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, także w części, która należy do pracownika;
  • Zakaz zaliczenia wypłaconego wynagrodzenie oraz składek w koszt uzyskania przychodu;

Korzystne dla pracownika

Polski Ład przewiduje pakiet korzystnych rozwiązań dla pracownika, który wystąpi przeciwko swojemu pracodawcy:

  • nie będzie płacił podatku od dochodów z tytułu nielegalnego zatrudnienia ani od zaniżonych zarobków;
  • uzyska dostęp do opieki zdrowotnej i świadczeń z ubezpieczeń społecznych (emerytur, rent i zasiłków);
  • nie będzie finansował składek na ubezpieczenia społeczne od ujawnionego wynagrodzenia, składki te zostaną opłacone przez pracodawcę, także te, które na zasadach ogólnych jest ponoszona przez pracownika.

Praca na czarno będzie utrudniona w Polskim Ładzie

Abolicja dla chętnych

Nowe regulacje i wynikające z nich sankcje dotyczą przypadków nieformalnego zatrudnienia stwierdzonych od 1 stycznia 2022. Rząd pozostawia furtkę dla chętnych, którzy w obliczu zmian chcą zalegalizować zatrudnienie. Jeśli nie została dotąd wszczęta kontrola, to zaległego podatku nie zapłaci ani pracownik, ani pracodawca. Sankcje będą miały zastosowanie do tych, którzy tego nie zrobią.

Pożegnanie z pracą?

Wg danych PIP za rok 2019 uchybienia w zakresie zalegalizowania pracy zarobkowej stwierdzono w przypadku 8,7 tys. osób. Głównie dotyczyło to sektorów handlu, napraw i prac budowlanych, firm zatrudniających do 9 osób. Szacunki rządu wykazują, że budżet państwa traci na niezalegalizowanym zatrudnieniu ok. 17 mld złotych rocznie.

sowa poleca portal

Można przekornie stwierdzić, że taka właśnie kwota zostaje w portfelach najsłabszych uczestników rynku. Zarówno mikroprzedsiębiorców jak i ich nieformalnie zatrudnionych. Służy tym grupom jako podstawa egzystencji, rozwoju, źródło spłaty zobowiązań. W optyce warszawskich urzędników interesy budżetu państwa mają pierwszeństwo.

Co się stanie, jeśli wartość niskopłatnej pracy nie pozwali na opłacenie podatków i składek? Skutek może być taki, że praca, która nie jest w stanie unieść tych obciążeń straci rację bytu. Konsekwencją w takim scenariuszu może być niższy wzrost PKB, za to większy — bezrobocia.

Dominik Bożek

Autor kilkudziesięciu artykułów o tematyce biznesowej w branżowych mediach. Od lat realizuje misję edukowania przedsiębiorców ws. skutecznego korzystania z faktoringu poprzez tworzenie i dystrybuowanie treści. Absolwent Politechniki Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł magistra Administracji ze specjalizacją Finanse i Bankowość. Redaktor naczelny biznesowego serwisu portal.faktura.pl.

in

Polecane artykuły

04.08.2025 (Aktualizacja: 13.08.2025)

Baza CEIDG – czym jest i jak z niej korzystać

Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) to publiczny rejestr, w którym widnieją dane wszystkich przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce. Dzięki niemu możliwe jest szybkie wyszukanie informacji o firmach, zarejestrowanie nowej działalności, zmiana danych, zawieszenie lub wznowienie firmy, a także pobranie oficjalnych wydruków. Dla przedsiębiorców CEIDG to narzędzie codziennej pracy, które umożliwia załatwienie większości formalności online, bez konieczności wizyty w urzędzie. W tym artykule znajdziesz praktyczne instrukcje krok po kroku, jak korzystać z CEIDG w różnych sytuacjach.

czytaj dalej

07.07.2025 (Aktualizacja: 04.08.2025)

Ile wynosi składka ZUS dla jednoosobowej firmy?

Dla wielu przedsiębiorców ZUS to spore obciążenie finansowe. W 2025 roku pełna składka ZUS, tzw. "duży ZUS", wynosi 1774,06 zł miesięcznie. W artykule wyjaśniamy, co składa się na tę kwotę, jakie są ulgi oraz jak zmienia się wysokość składek w zależności od formy opodatkowania i wybranej ulgi.

czytaj dalej

14.05.2025 (Aktualizacja: 23.05.2025)

Progi podatkowe – jakie są w 2025 roku?

Rok 2025 przynosi kontynuację zmian w systemie podatkowym, które rozpoczęły się wraz z reformami wprowadzonymi przez Polski Ład. Kluczową rolę w określaniu wysokości podatku dochodowego nadal odgrywają progi podatkowe, decydujące o tym, ile podatku zapłacimy w zależności od osiągniętego dochodu. Dla przedsiębiorców, samozatrudnionych czy pracowników etatowych, aktualna znajomość stawek i przepisów to nie tylko obowiązek, ale często realna szansa na optymalizację kosztów i zwiększenie oszczędności.

czytaj dalej

Jeżeli ten artykuł był pomocny, pomyśl jak pomocny jest nasz program